Tegenwoordig wordt er met diagnoses rondgeslingerd alsof het niets is. Depressie hier, autisme daar, een angststoornis voor jou daar op de achterste rij. Zonder stempel hoor je er niet meer bij in GGZ-land. Eerlijk gezegd vraag ik me soms af hoe goed dit is en of mensen zich hierdoor niet juist teveel gaan identificeren met hun diagnose(s).
Toen ik thuis kwam te zitten met een zware (driedubbele) hersenschudding besloot ik voor mezelf dat ik voor eens voor altijd met mijn jeugdtrauma’s aan de slag zou gaan. Hier heb ik heel bewust voor gekozen omdat ik wist dat het met mijn copingmechanisme van toen er niet beter op zou worden. Mijn oude copingmechanisme kwam erop neer dat ik constant tegen mezelf bleef zeggen dat ik sterker was geworden door alles wat ik heb meegemaakt. Toen ik nog begin 20 was zei ik zelfs nog: ‘Ja, ik heb echt een vreselijke jeugd gehad, maar het heeft me gemaakt tot wie ik nu ben, een sterk persoon.’ Geen woord van gelogen natuurlijk, maar een sterke persoonlijkheid is niet het enige wat ik eraan over heb gehouden.
Mijn haat-liefde-verhouding met kwetsbaarheid
Dagelijks zit in dubio: Aan de ene kant wil ik laten zien dat het juist ontzettend krachtig is om je kwetsbaarheid durven te tonen. Omdat ik als een zelfverzekerde jonge vrouw wordt gezien die stevig in haar schoenen staat heb ik besloten mijn verhaal met de wereld te delen in de hoop dat anderen hier kracht uit kunnen putten. Het is oké om niet altijd oké te zijn, je emoties mogen er zijn, het is ok om te huilen, etc. Als ik hier niet heilig in geloofde was ik dit nu niet aan het schrijven.
Lees ook: Wees wat liever voor jezelf.
Aan de andere kant heb ik een intense aversie voor kwetsbaarheid. Ik kan mezelf niet uitstaan wanneer ik me ‘slachtoffer’ voel. Het woord slachtoffer op zichzelf geeft me al kriebels. Kwetsbaar, zwak, ziek, klein. Op een gegeven moment loopt alles in elkaar over en voel ik me helemaal niets meer waard. Door mijn therapie werd ik geconfronteerd met wat ik vroeger heb meegemaakt en door een aantal diagnoses die ik vorig jaar heb gekregen was ik mij alleen maar kleiner gaan voelen.
Jezelf teveel identificeren met je diagnose?
Ik heb dus een haat-liefde-verhouding met kwetsbaarheid en het is voor mij ook duidelijk waar dat vandaan komt. Ik groeide op met het geloof dat je keihard moest zijn omdat je het anders niet zou redden. In de tussentijd heb ik dit geloof (gelukkig) weten om te keren voor mezelf en durf ik kwetsbaar te zijn. Hoewel ik dit een hele gezonde ontwikkeling vind, wil ik er toch voor waken dat ik niet teveel wegzak in die zogeheten kwetsbaarheid. Want wanneer ben je jezelf alleen nog maar aan het identificeren met je diagnose? En hoe waak je hier precies voor?
Ik wil graag een paar overtuigingen met jullie delen waarin ik bekrachtig waarom jij NIET je diagnose bent. Alvast een kleine disclaimer: Ik wil niet zeggen dat je diagnose of stoornis niet iets is om serieus te nemen en de professionals die dit hebben vastgesteld doen dit niet zomaar. Ik ben zelf niet werkzaam in de GGZ, maar wel een ervaringsdeskundige en ik probeer enkel mijn eigen ervaring en visie te delen en hoop anderen daarmee te helpen of inspireren.
Zonder stempel geen vergoeding
De eerste reden waarom het beter is afstand te nemen van je diagnose is een hele simpele: Zonder DSM-verklaring wordt psychische zorg niet vergoedt. Op het moment dat jij aanklopt bij een GGZ instelling is het dus heel logisch dat je een bepaalde stempel krijgt. Om jou goed te kunnen helpen is een volledige vergoeding van een zorgverzekeraar wenselijk. Zonder stempel geen vergoeding, dus dit is vaak ook een reden waarom er een of soms meerdere diagnoses worden gesteld.
Zo lees en hoor ik vaak dingen van mensen bij wie recentelijk autisme werd vastgesteld. Bij deze groep hoort vaak een bepaalde verwachting, als een obsessie met bustijden of dat ze compleet apathisch zouden zijn. Deze verwachting is natuurlijk erg stigmatiserend en het kan een persoon met dezelfde diagnose het gevoel geven dat ze aan deze verwachting moeten voldoen. Je kan hierdoor onbewust bepaald gedrag bij jezelf opwekken of triggeren. ‘Ik zal wel compleet irrationeel uit mijn slof moeten springen nu, ik heb immers autisme.’
Dit wil natuurlijk niet zeggen dat het compleet verzonnen is, maar het is wel een goed excuus en voorbeeld om een term als (bijvoorbeeld) PTSS, Borderline of zelfs autisme niet onder je huid te laten kruipen.
Je maakt jezelf juist krachtiger door je kwetsbaar op te stellen
Weet je wat pas echt makkelijk zou zijn? Je gevoelens en emoties negeren. Alle situaties waar je moeite mee hebt onder het tapijt schuiven. Lekker als een zombie door de matrix wandelen, achterover leunen en jezelf nooit verantwoordelijk houden. Might I add: dit is wat de meeste mensen doen.
Het kost veel kracht om de bewuste keus te maken om aan jezelf te werken. Om te erkennen dat je manieren en patronen uit het verleden of het heden destructief zijn. Voor jezelf, maar misschien ook voor anderen. Misschien heb je veel mensen pijn gedaan in het verleden doordat je niet bewust was van je eigen gedrag. Misschien laat je jezelf in de steek door ongezond te leven. Heb je enig idee hoeveel moed en kracht is vereist om dit te erkennen en eraan te werken?
Je bent nog steeds precies dezelfde persoon als hiervoor, alleen nog beter en sterker. Laat het feit dat je tijd neemt om aan jezelf te werken je niet van de wijs brengen. Het vereist veel van een mens om bereid te zijn jezelf op het matje te roepen en aan je problemen te werken. Wees daar maar trots op.
Diagnose als hulpmiddel
Jarenlang rondlopen met het idee dat er iets mis is met je, het gevoel dat je altijd net buiten de boot valt en niet mee kan komen met de rest. Soms kan een diagnose als een geschenk uit de hemel komen vallen.
Tot op heden heb ik heel lang het gevoel gehad dat ik alleen stond in mijn klachten. Het lukte mijn klasgenoten of vrienden toch ook gewoon om elke dag op te staan, zich aan te kleden en naar school, werk of stage te gaan? Wat was er mis met mij waardoor het mij niet lukte?
Toen ik op een gegeven moment de termen PTSS, depressie en angststoornis zwart op wit achter mijn naam zag staan vond ik dit heel moeilijk. Het feit dat je niet gewoon normaal* kunt zijn omdat je vroeger nare dingen hebt meegemaakt, dat doet pijn. Tegelijkertijd bleek die diagnose precies datgene te zijn dat ik nodig zou hebben om mezelf te accepteren. Mijn therapie en die k*t-termen waren het begin van mijn reis naar zelfacceptatie. Had ik dit nooit over mezelf geweten, dan was het veel moeilijker geweest om onvoorwaardelijk van mezelf te houden.
Zie je prachtige diagnose, of misschien wel drie, vier, vijf (!) als een hulpmiddel om je leven weer onder controle te krijgen. Dankzij je diagnose weet je precies aan welke dingen je kunt werken en welke handvatten je daarvoor nodig hebt. Vergeet alleen nooit dat jij veel meer bent dan alleen je diagnose en zoveel meer kunt dan je je nu kunt voorstellen.
Tot slot laat ik mijn favoriete mantra voor je achter:
‘Alles wat ik nodig heb, zit al in mezelf.’
*: Inmiddels weet ik dat niemand normaal is en gelukkig maar! Normaal zou namelijk ontzettend saai zijn. You are extraordinary, my dear! Embrace it.
Nog meer (zelf)liefde? Volg @Busyselfhealingbrb op Instagram 💜